10 liraya poşet mi olur? Mağazalar uçtu gitti

Çevre kirliliğine yol açan poşet kullanımını sınırlamak ve yeniden kullandırmayı özendirmek amacıyla başlatılan poşete ücret alma uygulamasını mağazalar sömürmeye başladı.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın 2019 yılında başlattığı ücretli poşet uygulamasıyla, Türkiye’de plastik poşet ve ambalajların kullanımı büyük ölçüde azaldı. Bu dönemde poşet kullanımı yüzde 75 oranında geriledi ve 1 milyon ton atık engellendi. Çevre kirliliğinin azalmasının yanı sıra yaklaşık 7 milyar liralık tasarruf da sağlanmış oldu. Ancak uygulama, son dönemde birçok marka tarafından keyfi ticarete dönüştü.

MARKETTE 25 KURUŞ MAĞAZADA 10 LİRA

Marketlerdeki alışveriş torbası 25 kuruşa satılırken, kozmetik ve giyim mağazaları müşteriden 5-10 TL gibi rakamlar talep edebiliyor. Tüketici parasını ödediği logolu poşetle bir de markanın bedava reklamını yapmış oluyor. Bu markalar, poşeti herhangi bir standart olmadan keyfi bir şekilde farklı ücretlerden müşteriye satıyor. Bu ücretler 5 liradan başlayıp 10 liraya kadar çıkabiliyor.

Tüketiciler ise bu durumdan oldukça şikayetçi. Yüksek tutarda alışveriş yapan vatandaş mecburen poşet satın alıyor. Firma müşteriden para isterken, alışverişin tutarına göre bazen de ücret almayabiliyor. Bu durum, vatandaş aleyhine olacak şekilde bir gelir kapısı haline getiriliyor. Özellikle büyük zincir markalar, alışveriş sonunda tüketiciden değerinden fazla ücretler istiyor.

“KAFASINA GÖRE FİYATTAN SATIYORLAR, MASRAFLARINI TÜKETİCİDEN ÇIKARTIYORLAR”

İşletme masraflarının tüketiciye yansıtıldığını belirten Tüketiciler Birliği Genel Başkanı Mahmut Şahin, “Markette satılan poşetler 25 kuruş, burada bir standart var. Ancak giyim, kozmetik mağazaları, alışveriş torbalarını kafasına göre fiyattan müşteriye satıyor. Bu konuyla ilgili bize çok şikayet geliyor ama maalesef çözüm bulamadık. Hem o kadar alışveriş yapıyorsunuz hem de logolu poşete ücret ödüyorsunuz. İşletme, resmen masraflarını tüketiciden çıkartıyor” dedi.

Şahin, şöyle devam etti: “İşletme satacaksa logosuz satmalı. Hem reklamını yapıyoruz hem üstüne para veriyoruz. Reklamın bir karşılılığı olmalı. Yalnızca plastik poşetler değil aynı zamanda karton ve bez torbalar da belirli bir ücretle satılıyor. Vatandaş da ücret ödemek zorunda kalıyor. 8-9 liraya ekmek alırken poşete para istenmezken, 500 liralık pantolon aldığımızda poşet ücretli oluyor. Mağaza, 5 liradan günde 1.000 tane poşet satsa bu büyük bir pazar oluşturuyor.”

PLASTİK DIŞINDAKİLERİN FİYATINI İŞLETMELER BELİRLEYEBİLİR

Geri Dönüşümcüler ve Geri Kazanımcılar Derneği (GEKADER) Kurucu Başkanı Fatih Eren ise şunları söyledi: “Bakanlığın yayınlamış olduğu ücreti poşet tarifesi dışında hiçbir uygulama referans alınamaz. İşletmeler tarafında plastik poşetlerin ücretlendirilmesine yönelik düzenleme ve sınırlama getirilmiş olup plastik poşetler haricinde kalan (Kağıt, karton, tekstil vb malzemeden imal) taşıma torbalarına/poşetlerine uygulanan/uygulanacak olan ücretler satış noktalarının kendi kararına bağlıdır.”