Kaostan Düzene

Belli bir düzen ve ritimde tasarlanmış mimari yapılarda insanın kendini dingin ve huzurlu hissetmesinin nedeni; çevresindeki dinginliğin psikolojik, davranışsal veya fizyolojik dışavurumları rezone etmesinden kaynaklanmasıdır.

Belli bir düzeni barındıran, yalınlığın ve tutarlılığın yansıması olan yapılar, insan zihnini karmaşadan kurtararak kaygının azalmasına yardımcı olabilir. Örneğin belli bir düzende devam eden bir formda hayatın ritmik ilerleyişini imgelenebilir. Bu da daha düzgün ve derin nefes alıp vermemize, yürüyüşümüzün daha düzenli olmasına yol açabilir. 

Revakları düşünün; ritmik bir şekilde ilerleyen yaylar. Tıpkı kalp ritmi gibi; nefes aldığınızda karnınızın şişmesi ve verdiğinizde inmesi gibi… İp atlayan çocukları, denizde yükselen dalgayı, dans eden gençleri…

Basit bir mimari formun barındırdığı anlamları düşünün. Düz bir lento veya yay şeklinde kemerin altından geçerken hissettiğiniz duygu birbiriyle aynı olmayacaktır. Düz hatlı bir geçit istikrarı, kararlılığı aynı zamanda sıkıcılığı ve durağanlığı çağrıştırabilirken, yuvarlak kemerler memnuniyeti, samimiyeti, rahatlığı çağrıştırabilir.

Kemerde şefkatli, lentoda formal bir davet vardır bana göre.  Wolfflin’e göre yuvarlak kemer sivri kemerden daha sevinç dolu, huzur verici ve doyumu; sivri kemer ise hep daha yukarıya çıkma meylinde bir çabayı ifade eder. Kültürel ve dinsel etkiler ışığında değerlendirecek olursak sivri kemer bana türbe ve camii yapılarını hatırlatır.

Hatta küp şeklinde iki binayı bir ilkokul öğrencisine verseniz birinin pencereleri dikdörtgen diğerininki sivri kemerli olsa ve hangisinin camii olduğunu sorsanız o küçücük çocuk bile doğru cevabı verir.

Sivri kemerdeki dinsel mesaj herkesin anlayabileceği şekilde nettir. Sırt kısmı kıvrımlı olan bir sandalye rahatlık ve neşe, düz olan ise mantık ve ciddiyet mesajı verebilir. Pofuduk bir koltuk uzanma, klasik bir berjer bacak bacak üzerine atarak oturmayı teşvik edebilir.

Özcesi; mimarlık nesnesi yapısı itibarıyla geveze ve oyuncudur; bilinçdışıyla konuşmayı ve bedeni gıdıklamayı pek sever.