Kelimelerin Gücü Adına

Kullandığımız kelimelerin muhatabımızda yarattığı duygusal ve zihinsel etkilerini bilsek sanırım daha dikkatli davranırız. Çocukluğumuzda ebeveynlerimizin bize sarf ettikleri tek bir cümle beynimizde kodlara dönüşüp yetişkin bireyler olduğumuzda da davranışlarımızı yönlendirmeye devam edebiliyor. Örneğin çocuk kendini ifade ederken aşağılanmış ya da azarlanmışsa yetişkin birey olduğunda kendini ifade etmeye çalışan muhatabına öfke ile yaklaşabiliyor ve bu bozuk miras döngüsü nesiller boyu devam edebiliyor. “Senden adam olmaz”, “bir işi beceremiyorsun” gibi psikolojik şiddet içerikli birçok cümle yetişkin bireylerin arkadaşlarına, sevgililerine, eşlerine, çocuklarına, çalışanlarına farklı formatlarda savurdukları iletişim dili haline gelebiliyor.

Oysa bireylerin duygularını, düşüncelerini, öfkelerini veya üzüntülerini muhatabına nezaket ve samimiyetle aktarmaları sağlıklı ilişkinin ya da dostluğun en önemli göstergelerindendir. Seçtiğimiz kelimelerdeki hassasiyet, karşımızdakinin egosuna değil duruma verilen tepki ayrımında önemli bir rol oynamaktadır. O yüzden kelimeler önemlidir efendim.

Bilinçdışı seçer, kodlar, duyguları ve davranışları yönlendirir. Hatta kelimeler sadece duygusal ve bilişsel olarak iyilik hali sağlamaz fiziksel sağlıkta da olumlu değişiklikler yapar. Bu durum plasebo etkisinden öte bilinçdışının duygusal ve davranışsal dışavurumda ne güçlü bir etkisi olduğunun göstergesidir.

Bununla ilgili olarak 1999 yılında Harvard Üniversitesi’nden araştırmacılar bir deney yaptılar. Deney ekibi bilinçdışına gönderilen mesajların gücünü test etmek için 60 ile 85 yaş arası 47 kişi üzerindeki deneklere kendilerinin fiziksel ve zihinsel becerileri arasındaki ilişkiyi ölçtüğü söylenen bir bilgisayar oyunu oynattılar. Oyun sırasında saniyenin birkaç binde biri süre içinde ekrandan bir dizi sözcük geçirdiler. Yaşlıların bir grubunda “bilge”, “zeki” ve “başarılı” gibi olumlu sözcükler kullanıldı. Diğer bir gruba ise “bunak”, “bağımlı” ve “hastalıklı” gibi sözcükler gösterildi. Deneyin amacı, yaşlılıkla ilgili klişeler içeren bilinçdışı mesajların onların davranışlarına, özellikle de yürümelerine olan etkisini anlamaktı.

Araştırma sonuçları ilgi çekicidir: Harvard tıp profesörü Jeffrey Hausdorf, olumlu klişe sözlerin denekler üzerinde pozitif psikolojik etki yarattığını ve bunun fiziksel performanslarına da yansıyarak deneklerin yürüyüşlerinde yüzde 10 ‘a varan bir düzelme gördüklerini tespit etmiştir. Öte yandan, “yaşlı” kavramını düşünmeye sevk edilen deneklerin ise, fiziksel performanslarında değişiklik olmamıştır. Fakat koridorda ağır ağır ilerleyen denekler bu davranış biçimini neyin etkilediğinin farkında değillerdir.

Kısacası çevresel uyaranların hepsi duyular yoluyla algıya dönüşürken bilinçdışı mekanizmalarında “tetikleyici” bir rol oynamaktadır.

İşte tam da bu yüzden seçtiğimiz kelimeler önemlidir. Bizim önemsiz gördüğümüz tek bir kelime muhatabımızda derin yaralar açabilir ya da farkındalık kazandırabilir.

Sevgiyle…