OKU!

Sûretten sîrete sırat kurulur,

Cehaletten marifete yola durulur.

Dalâletin ateşi külün savurur,

Cennet diye anılan hakîkat nurudur.

Cennetten kovulma ile cezalandırılmanın ardındaki nükte Adem’in ve Havva’nın bilgi kapısını açmalarının yanı sıra duygu ve benlik algısının kapısını açmış olmalarıdır bana göre. Bu duygunun adı utanç duygusudur ve beden farkındalığı ile başlayan benlik algısıdır. İdrak ve irade yetisine haiz olduğunda Adem yani insan, unuttuğu bilgilerin (a priori) sinyallerinin yolunda kainattaki izlere bakıp kendi özündeki tözün gizini çözmeye çalışan bir “iz sürücüye” dönüşür.

Öyleyse elmayı ısırmakla başlayan ceza, cennet diye anılan bahçeden ayrılmak (kovulmak) değildir; aksine bu bir mükâfattır. Gerçek ceza varoluşun sırrını keşfetmeye muktedir olamamaktır. Öte yandan cehalet iyidir; “konfor alanı” sunar insana, bilmek ya da bilmemekle işi yoktur cahilin. Fakat ilme mübtela ise, işi zordur ârifin. Cehaletten hakikâte kurulan sırat cennete varılan bir yoldur. Delalet cehennemine düşmeden geçmek marifet yolcusuna zordur.

“Oku!”makla açılır ilmin kapısı. Sadece iki kapak arasındaki ayetleri okumak kastedilmemiştir elbet. Kendindeki, kainattaki, yaratılan her şeydeki ayetleri “oku!”